Epidemia Wirusa COVID-19 spowodowała znaczne pogorszenie sytuacji rynkowej wielu przedsiębiorstw. Spółki kapitałowe oraz spółki osobowe lub osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą zagrożone są utratą płynności finansowej bądź w konsekwencji niewypłacalnością. W tej sytuacji, stawiane jest pytanie, jakie są środki prawne, które uchronią przed licznymi procesami sądowymi, gdy epidemia wirusa COVID-19 zostanie powstrzymana. Czy przedsiębiorstwo niewypłacalne bądź zagrożone niewypłacalnością może uchronić się przed ogłoszeniem upadłości ?
Ustawa z dnia 15 maja 2015 r. – Prawo restrukturyzacyjne (t.j. Dz. U. z 2019 r. poz. 243 z późn. zm.). wprowadza możliwość wszczęcia postępowania restrukturyzacyjnego, którego podstawowym celem jest uniknięcie ogłoszenia upadłości poprzez restrukturyzację, która pozwala na zawarcie układu z wierzycielami bądź w przypadku postępowania sanacyjnego poprzez podjęcie działań sanacyjnych, przy zabezpieczeniu praw wierzycieli.
Kto może złożyć wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego ? Zgodnie z art. 4 ustawy prawo restrukturyzacyjne, przepisy ustawy stosuje się do przedsiębiorców w rozumienie kodeksu cywilnego (osoby prawne oraz osoby fizyczne, którym ustawa przyznaje zdolność prawną, prowadzące działalność gospodarczą lub zawodową), spółek z ograniczoną odpowiedzialnością i spółek akcyjnych nieprowadzących działalności gospodarczej, wspólników osobowych spółek handlowych ponoszących odpowiedzialność za zobowiązania spółki bez ograniczenia całym swoim majątkiem oraz wspólników spółki partnerskiej.
RODZAJE POSTĘPOWAŃ RESTRUKTURYZACYJNYCH
Ustawa – prawo restrukturyzacyjne wprowadza cztery rodzaje postępowań restrukturyzacyjnych tj.:
- Postępowanie o zatwierdzenie układu,
- Przyśpieszone postępowanie układowe,
- Postępowanie układowe,
- Postępowanie sanacyjne.
POSTĘPOWANIE O ZATWIERDZENIE UKŁADU
Celem postępowania o zatwierdzenie układu, jest umożliwienie dłużnikowi zawarcia układu poprzez samodzielne zbieranie głosów, bez udziału sądu. Powyższe jest możliwe, jednak z pewnymi ograniczeniami. Suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie może przekroczyć 15 % sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem. Co to oznacza w praktyce ? Wierzytelności sporne są to wierzytelności, które zgłasza wierzyciel, a których dłużnik nie uznaje.
Postępowanie o zatwierdzenie układu może zostać przeprowadzone w sytuacji, gdy wierzytelności sporne nie przekraczają sumy 15 % np. całość długu opiewa na kwotę 100 tysięcy złotych, z czego wierzyciele sporni mają roszczenie o zapłatę kwoty 14 tysięcy złotych. Pozostałe 86 tysięcy jest w całości uznawane przez dłużnika – w tej sytuacji można przeprowadzić postępowanie restrukturyzacyjne o zatwierdzenie układu.
W celu przygotowania propozycji układowych, przeprowadzenia samodzielnego zbierania głosów i złożenia wniosku o zatwierdzenie układu dłużnik zawiera umowę o sprawowanie nadzoru nad przebiegiem postępowania z osobą spełniającą wymogi, określone w ustawie, pełniącą funkcję nadzorcy układu. Dzień układowy przypada nie wcześniej niż trzy miesiące i nie później niż dzień przed dniem złożenia wniosku o zatwierdzenie układu. Po ustaleniu dnia układowego dłużnik zbiera głosy na piśmie, przedstawiając wierzycielom karty do głosowania. Przyjęcie układu następuje, gdy za jego przyjęciem opowie się większość wierzycieli uprawnionych do głosowania nad układem, mających łącznie co najmniej dwie trzecie sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
PRZYŚPIESZONE POSTĘPOWANIE UKŁADOWE
Przyśpieszone postępowanie układowe umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności w uproszczonym trybie. Powyższe oznacza, że nadzorca sądowy w terminie dwóch tygodni od dnia otwarcia przyśpieszonego postępowania układowego sporządza i składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika, spis wierzytelności oraz spis wierzytelności spornych, następnie sędzia-komisarz niezwłocznie wyznacza termin zgromadzenia wierzycieli celu głosowania nad układem.
Zaletą tego postępowania jest, że w przyśpieszonym postępowaniu układowym nie sporządza się spisu inwentarza. Ponadto, nadzorca sądowy ma uprawnienie do umożliwienia dłużnikowi sprawowania zarządu nad majątkiem, nawet w sposób przekraczający zakres zwykłego zarządu.
Przyśpieszone postępowanie układowe może być prowadzone w sytuacji, gdy suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem nie przekracza 15 % sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
POSTĘPOWANIE UKŁADOWE
Postępowanie układowe umożliwia dłużnikowi zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności.
Zasadniczą różnicą pomiędzy postępowaniem o zatwierdzenie układu i przyspieszonym postępowaniem układowym a postępowaniem układowym jest to, że postępowanie układowe może być prowadzone jeżeli suma wierzytelności spornych uprawniających do głosowania nad układem przekracza 15% sumy wierzytelności uprawniających do głosowania nad układem.
W terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania układowego nadzorca sądowy ustala skład masy układowej na podstawie wpisów w księgach dłużnika oraz dokumentów bezspornych. W terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania układowego nadzorca sądowy ustala skład masy układowej na podstawie wpisów w księgach dłużnika oraz dokumentów bezspornych. Wraz ze spisem inwentarza dokonuje się oszacowania mienia wchodzącego do masy układowej. Następnie, W terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania układowego nadzorca sądowy sporządza i składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny uwzględniający propozycje restrukturyzacji przedstawione przez dłużnika oraz spis wierzytelności. Po złożeniu planu restrukturyzacyjnego oraz zatwierdzeniu spisu wierzytelności, niezwłocznie wyznaczony zostaje termin zgromadzenia wierzycieli w celu głosowania nad układem.
POSTĘPOWANIE SANACYJNE
Podstawowym celem postępowania sanacyjnego są działania sanacyjne, które polegają na umożliwieniu dłużnikowi podjęcia działań zmierzających do poprawy sytuacji ekonomicznej, mającej na celu przywrócenie dłużnikowi zdolności do wykonywania zobowiązań, przy jednoczesnej ochronie przed postępowaniem egzekucyjnym. Postępowanie sanacyjne umożliwia dłużnikowi przeprowadzenie działań sanacyjnych oraz zawarcie układu po sporządzeniu i zatwierdzeniu spisu wierzytelności.
Po otwarciu postępowania sanacyjnego dłużnik, któremu nie zezwolono wykonywania zarządu nad całością lub częścią przedsiębiorstwa, wskazuje i wydaje zarządcy cały swój majątek oraz wydaje dokumenty dotyczące jego działalności, majątku oraz rozliczeń, w szczególności księgi rachunkowe, inne ewidencje prowadzone dla celów podatkowych i korespondencję.
Zarządca w porozumieniu z dłużnikiem składa sędziemu-komisarzowi plan restrukturyzacyjny oraz sporządzony przez zarządcę spis wierzytelności w terminie trzydziestu dni od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego. Zarządca realizuje plan restrukturyzacyjny po zatwierdzeniu przez sędziego-komisarza.
Zgromadzenie wierzycieli w celu głosowania nad układem zostaje zwołane, po zrealizowaniu w całości lub części planu restrukturyzacyjnego, nie później jednak niż przed upływem dwunastu miesięcy od dnia otwarcia postępowania sanacyjnego.
